استرس پس از سانحه يا PTSD به ترس پس از آسيب هاي رواني يا اختلال تنش زاي پس از رويداد مي‌گويند. افرادي كه به اين اختلال دچار هستند پس از مشاهده يا تجربه عوامل استرس زا يا آسيب زاي شديد مبتلا مي‌شوند. كه مي‌تواند منجر به مرگ واقعي، تهديد به مرگ يا وقوع سانحه جدي شود. مثلا فردي كه به PTSD مبتلا است، شاهد مرگ خشونت بار يكي از اعضاي خانواده بوده است. يا دوست نزديك او در اثر تصادف فوت كرده است.

مثال هاي زيادي را مي‌توان براي اختلال استرس پس از سانحه بيان كرد. اما براي هر فرد متفاوت با فرد ديگر است. در اين شرايط فرد بيمار نسبت به تجربه هاي تلخ احساس درماندگي و ترس مي‌كند. و مدام در تلاش براي فراموش خاطرات و رويداد ها مي‌كند. اين افراد براي درمان حتما بايد از روانشناس كمك بگيرند.

منبع: استرس پس از سانحه | 3 روش درماني براي PTSD

استرس پس از سانحه چيست؟

اختلال استرس پس از سانحه يا PTSD يكي از اختلالات استرسي است كه فرد به دليل تجربه تلخ و مرگ بار به آن مبتلا مي‌شود. افرادي كه به PTSD دچار هستند؛ معمولا با جنگ، آتش سوزي، جنايت، تصادف، مرگ يا سوء استفاده جنسي روبرو هستند. بر اساس آمار تقريبا 7 تا 8 درصد مردم جهان به اين اختلال دچار هستند. و البته كه زنان بيش از مردان به استرس پس از سانحه مبتلا مي‌شوند.

به دليل اينكه استرس پس از سانحه باعث اضظراب و اختلال در روند زندگي مي‌شود؛ توصيه مي‌شود كه فورا درمان شود. امروزه با روش هاي درماني مانند روان درماني و دارو درماني به راحتي مي‌توانيد اين اختلال را درمان كنيد. در اين مقاله راجع به تمامي جوانب استرس پس از سانحه صحبت كرده ايم.

علائم استرس پس از سانحه

معمولا علائم استرس پس از سانحه بعد از 1 ماه مواجهه فرد با عامل استرس زا بروز مي‌كند. اما در برخي از مواقع نيز تا سالها پنهان مي‌ماند. اما در توانايي هاي شما براي انجام كارهاي عادي اختلال ايجاد مي‌كند. در اين بخش مقاله به نشانه هايي اشاره كرده ايم كه فرد بايد بيش از يك ماه تجربه كند.

🔻 يك يا چند علامت اجتنابي

🔻يك يا چند علامت مزاحم

🔻 دو يا چند علامت كه تاثير گذار بر خلق و خو هستند.

🔻 دو يا چند علامت برانگيختگي و واكنشي كه پس از آسيب آغاز مي‌شود.

🔷 علائم مزاحم PTSD

در اين بخش مقاله به علائم مزاحم استرس پس از سانحه اشاره كرده ايم.

🔹 بروز مدام افكار ترسناك

🔹 مواجهه مستمر با كابوس هاي شبانه

🔹فلاش بك ها و اين احساس كه رويداد دوباره رخ مي‌دهد.

🔹 پريشاني شديد عاطفي يا واكنش هاي فيزيكي به چيزي كه فرد را به ياد رويداد آسيب زا مي‌اندازد.

🔶 علائم اجتنابي PTSD

در اين بخش مقاله به علائم اجتنابي استرس پس از سانحه اشاره كرده ايم.

🔸 اجتناب از مواجهه با موقعيت هايي كه فرد را به ياد رويداد مي‌اندازد.

🔸 امتناع از صحبت در رابطه با رويداد

🔷 علائم تاثير گذار بر خلق و خو

از علائم تاثير گذار استرس پس از سانحه بر خلق و خو مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

🔹 بروز مشكلات رواني مانند فوبيا، افسردگي و اضطراب

🔹 مشكل در تمركز

🔹كاهش علاقه به زندگي

🔹 احساس جدايي و بيگانگي از ديگران و بي حسي عاطفي و ذهني

🔹 احساس سرزنش و گناه

🔹ناتواني در به خاطر سپردن برخي از جنبه هاي رويداد

🔶 علائم برانگيختگي و واكنش پذيري استرس پس از سانحه

از علائم برانگيختگي و واكنش پذيري استرس پس از سانحه مي‌توان به موارد زير اشاره كرد.

🔸 تحريك پذيري و طغيان عصبانيت

🔸اختلال در خواب

🔸 احساس تنش و اضطراب مزمن

🔸 افزايش حساسيت به خطرات احتمالي

🔷 علائم جسماني استرس پس از سانحه

استرس پس از سانحه علائم جسماني نيز به دنبال دارد كه در اين بخش مقاله به آن اشاره كرده ايم.

🔹 تعريق

🔹 لرزش

🔹سرگيجه

🔹 سردرد

🔹 مشكلات معده

🔹درد در قفسه سينه

🔹 ضعف سيستم ايمني

🔹 اختلالات خواب

🔶 علائم استرس پس از سانحه در كودك و نوجوان

در كودكان 6 ساله يا كوچكتر علائم استرس پس از سانحه مانند زير بروز خواهد كرد.

🔸 ناتواني در صحبت كردن

🔸 شب ادراري

🔸چسبيدن و وابستگي بسيار به شخص بزرگسال

🔸 اجراي رويداد حين بازي كردن

كودكاني كه به دليل آزار جنسي به استرس پس از سانحه مبتلا شده اند، نشانه هاي مانند: احساس ترس، غم، انزوا، اضطراب، كم ارزشي نسبت به خود، رفتار پرخاشگرانه، رفتار جنسي غير عادي، صدمه به خود، سوءمصرف مواد و الكل را از خود بروز مي‌دهند.

سبب شناسي استرس پس از سانحه

گرچه دليل ابتلا به استرس پس از سانحه به طور قطعي مشخص نشده است. اما اين اختلال در تركيب پيچيده اي از موارد اشاره شده در زير پديد مي‌آيد.

✅ عدم تنظيم مواد شيميايي و هورمون هايي كه مغز در پاسخ به استرس رها مي‌كند.

✅ مستعد بودن شخصيت فرد

✅سابقه خانوادگي ابتلا به بيماري هاي رواني مانند افسردگي و اضطراب

✅ كسب تجربه هاي استرس زا مانند وقوع بلاياي طبيعي، تصادفات جدي، جنگ، از دست دادن يكي از عزيزان، حمله شخصي و قرباني جنايت بودن

فاكتورهاي خطر استرس پس از سانحه

فاكتورهايي كه در اين بخش مقاله توضيح داده ايم، خطر ابتلا به استرس پس از سانحه را افزايش مي‌دهد.

📝 جنسيت

يكي از فاكتورهاي مهم در بروز استرس پس از حادثه، جنسيت است. گرچه مردان بيش از خانم ها در معرض خشونت هستند، اما زنان شانس بيشتري در ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه را دارند.

📝 ساختار مغز

بر اساس اسكن مغز، ساختار هيپوكامپ در افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه، در مقايسه با افراد ديگر متفاوت است. به طور كلي نقش هيپوكامپ، پردازش احساسات و خاطرات است.

📝 پاسخ به استرس

يكي از فاكتور هاي مهم در بروز استرس پس از سانحه، پاسخ به استرس است. پاسخ هاي استرس در شرايط جنگ و گريز آزاد مي‌شوند و در افراد مختلف بسيار متفاوت هستند.

عوارض استرس پس از سانحه

به دليل عدم فرهنگ سازي، شيوع استرس پس از حادثه در جامعه ما بسيار زياد است. مخصوصا كودكان و نوجوانان كه شرايط حساسي را مي‌گذرانند. و حتما بايد درمان شوند. زيرا عدم درمان اين اختلال زندگي افراد را مختل مي‌كند. و عوارض زيادي مانند نمونه هاي زير است.

◼ بروز افكار و اعمال خودكشي

◼ اختلالات اشتها

◼مشكلات مرتبط با مصرف مواد مخدر يا الكل

◼ اضطراب و افسردگي

روش هاي پيشگيري از استرس پس از سانحه

معمولا پس از رهايي از يك حادثه دلخراش، همه افراد در ابتدا در زمان كوتاهي علائم شبيه به استرس پس از سانحه را تجربه خواهند كرد كه مانند ترس، اضطراب، عصبانيت، احساس گناه و افسردگي است. زماني كه فرد مبتلا حمايت و كمك به موقعي دريافت كند، واكنش هاي استرسي او كاهش مي‌يابد و از بروز PTSD شديد جلوگيري مي‌شود. حتي حمايت اطرافيان از بروز رفتارهاي ناسالم مانند مصرف الكل و مواد مخدر جلوگيري مي‌كند. اما به دليل اينكه نمي‌توان از بروز يك رويداد جلوگيري كرد؛ بايد روش هاي كنترل علائم را آموزش ببينيد. در اين بخش راجع به روش هاي پيشگيري از استرس پس از سانحه توضيح داده ايم.

🔻 خود را به عنوان قرباني و بازمانده در نظر نگيريد.

🔻 درخواست كمك كنيد.

🔻باور داشته باشيد كه توانايي كنترل و مديريت احساسات خود را داريد.

🔻 معناي مثبتي براي آسيب و ترما پيدا كنيد.

🔻 بر احساسات مثبت و خنده خود متمركز شويد.

🔻به ديگر افراد كمك كنيد.

🔻 به تمرين مثبت انديشي بپردازيد.

🔻 دائما با افراد مهم زندگي خود در تماس باشيد.

🔻در رابطه با رويداد آسيب زا با عزيزان مكالمه داشته باشيد.

تشخيص استرس پس از سانحه

گاهي براي تشخيص استرس پس از حادثه فرد بايد در معرض دوباره رويداد قرار بگيرد كه شامل آسيب جدي، احتمالي مرگ، خشونت يا آسيب جدي باشد. اگر علائم فرد بيش از يك ماه ادامه داشته باشد، باعث بروز مشكلات قابل توجهي در توانايي ها و عملكردهاي زندگي مي‌شود. جهت تشخيص اختلال استرس پس از سانحه، پزشك كارهاي زيادي را انجام خواهد داد. كه در اين بخش به آن اشاره كرده ايم.

✔ اقدام اول معاينه جسمي براي بررسي مشكلات پزشكي است كه شايد باعث بروز علائم شما شود.

✔ در مرحله دوم ارزيابي روانشناختي كه شامل بحث در رابطه با علائم، نشانه هاي شما و رويداد هاي آسيب زا است. اين آزمون و تست مي‌تواند به مدت 15 دقيقه تا چند جلسه يك ساعته به طول بكشد.

✔ در نهايت معيارهاي موجود در راهنماي تشخيص و آماري اختلالات رواني، تشخيص قطعي انجام مي‌گيرد.

درمان استرس پس از سانحه

براي درمان استرس پس از سانحه، راهكارهايي وجود دارد كه باعث كسب دوباره زندگي مي‌شود. اين راهكارها شامل روان درماني و دارو درماني است كه در ادامه توضيحات تكميلي صورت گرفته است.

🟢 روان درماني

جهت درمان استرس پس از سانحه، چندين نوع روش درماني وجود دارد كه در اين بخش مقاله به آن اشاره كرده ايم.

❌ مواجهه درماني: يكي از روش هاي درماني براي استرس پس از سانحه، مواجهه درماني است. در اين روش درماني درمانگر كمك مي‌كند تا با موقعيت ها و خاطرات تلخ خود را كه به نظر ترسناك بوده اند؛ روبرو شويد. و به طور موثر تري با آن كنار بياييد.

❌ حساسيت زدايي و پردازش مجدد حركات چشم: در اين روش درماني براي استرس پس از حادثه به درمانجو كمك مي‌كنند تا خاطرات خود را پردازش كند و به مرور زمان نحوه واكنش هاي خود را تغيير دهيد.

❌ درمان شناختي رفتاري: يكي از درمان هاي بسيار مفيد استرس پس از سانحه، درمان شناختي رفتاري است. در اين روش درماني كمك مي‌كنند تا باورهاي منفي، احساسات منفي و الگوهاي شناختي كه شما را درگير نگه مي‌دارد بشناسيد و در مورد آنها با ديد مثبت تري رفتار كنيد.

🟣 دارو درماني

دارو درماني معمولا در شرايط با شدت بالا همراه با روان درماني در جهت درمان استرس پس از سانحه انجام مي‌شود. در اين بخش مقاله راجع به دارو هاي مورد استفاده در استرس پس از سانحه توضيح داده ايم.

❌ داروي پرازوسين: يكي از داروهاي مورد استفاده در درمان استرس پس از سانحه، پرازوسين است. اين دارو باعث كاهش كابوس هاي شبانه در فرد بيمار مي‌شود.

❌ داروي ضد افسردگي: اين دارو براي بهبود علائم مشكلات خواب، اضطراب، افسردگي و تمركز بسيار كارساز است.

❌ داورهاي ضد اضطراب: داروهاي ضد اضطراب مي‌تواند اضطراب شديد و مشكلات مربوط به آن را تسكين دهد. برخي از داروهاي ضد اضطراب اعتياد آور هستند؛ به همين دليل به صورت كوتاه مدت تجويز مي‌شود.

🟠 درمان هاي تجربي

بر اساس تحقيقات، دانشمندان به برخي از درمان هاي تجربي پي بردند. كه شامل بازي هاي رايانه اي، هورمون درماني با كورتيزول و مصرف نسخه دارويي تفريحي اكستازي مي‌باشد.

روش هاي مقابله با استرس پس از سانحه

براي مقابله با استرس پس از سانحه، راهكارها و روش هايي وجود دارد كه در اين بخش مقاله به آن اشاره كرده ايم. اين روش ها باعث بهبود وضعيت فرد و كسب واكنش هاي مثبت مي‌شود.

🔻 يافتن كسي كه به او بسيار اعتماد داريد.

🔻 وقت گذراندن با افرادي كه مي‌دانند چه اتفاقي رخ داده است.

🔻انجام تمرينات بدني مانند پياده روي، يوگا و شنا

🔻 تمرين تكنيك هاي آرامش بخش مانند مديتيشن

🔻 گوش دادن به موسيقي آرام و سپري كردن وقت در طبيعت

🔻درك اين نكته كه كاهش علائم نيازمند زمان است.

🔻 پذيرش اين نكته كه ابتلا به اختلال استرس پس از سانحه ضعف نيست و براي هركسي ممكن است كه رخ دهد.

🔻 شركت در فعاليت هاي لذت بخش كه باعث حواس پرتي در شما مي‌شود.

كلام آخر

اختلال استرس پس از سانحه 7 تا 8 درصد افراد جامعه را به خود درگير كرده است. و بسياري افرادي كه رويدادهاي تلخي و آسيب زا را تجربه مي‌كنند؛ علائمي از اين بيماري را تا مدت كمي از خود نشان مي‌دهند. و اگر مورد درمان قرار نگيرند؛ نشانه هاي آنها بزرگتر مي‌شود و نشانه هاي شديد تري را به دنبال خواهد داشت.

به همين دليل فرد مبتلا به PTSD حتما بايد تحت درمان روانشناس و متخصص قرار بگيرد. مركز مشاوره آواژه به صورت تلفني و حضوري به شما مراجعين گرامي خدمات ارائه مي‌دهد. جهت كسب اطلاعات بيشتر با شماره زير تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه استرس پس از سانحه مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360 و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي آواژه تماس حاصل نماييد.

منبع: استرس پس از سانحه | 3 روش درماني براي PTSD